Gió là gì ? Nguyên nhân nào sinh ra hiện tượng gió

Gió xuất hiện ở xung quanh cuộc sống của con người và sinh vật trên Trái Đất. Nếu bạn chưa thực sự hiểu rõ về hiện tượng thiên nhiên này. Cùng theo chân ThoiTiet.Vn để tìm hiểu và khám phá gió là gì ?. Nguyên nhân nào sinh ra hiện tượng gió ?.  Chắc chắn bạn sẽ tích lũy được một số thông tin hữu ích cho mình đấy nhé !

Gió là gì?

Gió là gì ? Gió trong tiếng Anh có nghĩa là Wind, được hình thành bởi các luồng không khí chuyển động trong không gian với quy mô lớn. Trên Trái Đất, gió là những luồng không khí lớn chuyển động trong không gian. Còn trong không gian, gió Mặt Trời là các chất khí hoặc các hạt tích điện chuyển động từ Mặt Trời vào không gian. Gió hành tinh là hiện tượng xảy ra sự thoát khí của các nguyên tố hóa học nhẹ từ khí quyển của một hành tinh vào không gian.

                         Gió là các luồng không khí chuyển động trong không gian

Nguyên nhân sinh ra hiện tượng gió là gì?

Nếu ai thắc mắc “gió bắt đầu từ đâu?” thì câu trả lời cho câu hỏi này đó là do sự khác biệt trong áp suất khí quyển. Hiện tượng này làm cho việc không khí có xu hướng di chuyển từ nơi có áp suất cao đến nơi có áp suất thấp, vì vậy mà các cơn gió có tốc độ khác nhau.

Nguyên nhân hình thành gió

Bên cạnh đó, không thể bỏ qua hiệu ứng Coriolis (trừ đường xích đạo) dẫn đến không khí bị chệch hướng và sinh ra gió.

Nói về quy mô của gió thì việc tạo nên quy mô gió lớn (hoàn lưu khí quyển) chủ yếu là do sự khác biệt về nhiệt độ giữa xích đạo và các cực hoặc sự quay của các hành tinh. Bởi vì sự ma sát của bề mặt Trái Đất nên gió có xu hướng đạt đến sự cân bằng và có tốc độ chậm hơn.

Các loại gió chính trên Trái Đất

Hướng gió thổi là yếu tố chủ yếu để phân loại các loại gió khác nhau :

Các loại gió chính

Gió mậu dịch (gió Tín phong)

Gió mậu dịch là loại gió thường thổi ở các miền cận xích đạo với phạm vi hoạt động là ở 300 về phía xích đạo.

Nguyên nhân hình thành gió này là do sự chênh lệch về lượng khí áp từ nơi khí áp cao xuống nơi khí áp thấp (từ chí tuyến xuống xích đạo).

• Hướng gió :

- Bán cầu Bắc:  Chủ yếu gió thổi theo hướng Đông Bắc – Tây Nam.

- Bán cầu Nam: Gió thổi theo hướng Đông Nam – Tây Bắc.

• Thời gian hoạt động : Hoạt động quanh năm, chủ yếu là mùa hè.
• Tính chất: ít mưa, khô

Gió Tây ôn đới

Gió Tây ôn đới là loại gió thường thổi từ các vùng áp cao cận nhiệt đới về các vùng áp thấp ôn đới. Phạm vi hoạt động của gió là ở vĩ độ trung bình giữa 35 và 360.

• Hướng gió chính là: từ hướng Tây sang Đông, trong đó, bán cầu Bắc là Tây Nam và bán cầu Nam là Tây Bắc.
• Thời gian hoạt động : Hoạt động quanh năm, chủ yếu mạnh nhất là vào mùa đông khi áp suất ở các cực thấp hơn. Vào mùa hè, loại gió này yếu hơn do áp suất ở các cực cao hơn.
• Tính chất: do xuất phát từ vùng áp cao cận nhiệt đới nên loại gió này thường có độ ẩm rất cao và lượng mưa lớn.

Gió Đông cực

Đây là loại gió thường thổi từ nơi áp suất cao ở Bắc cực và Nam cực về phía áp suất thấp trong vùng gió Tây. Phạm vi hoạt động của gió Đông Cực từ 900 Bắc và Nam về vĩ tuyến 600 Bắc và Nam.

• Hướng gió chính : Hướng từ Đông sang Tây, hướng Đông Bắc và Đông Nam.    
• Thời gian hoạt động: Gió hoạt động quanh năm nhưng lại yếu và không đều.
• Tính chất: khô và lạnh.

Gió địa phương

Gió địa phương là các loại gió thổi từ các nơi khác nhau khi đến Việt Nam chịu ảnh hưởng địa hình mà có đặc điểm khác. Loại gió này gồm có gió biển, gió đất và gió phơn. Trong đó:

Gió biển và gió đất hình thành ở ven biển

Gió biển, gió đất là loại gió được hình thành từ ven biển với sự thay đổi hướng gió theo ngày và đêm. Vào ban ngày thì hướng gió thổi từ biển vào đất liền, còn ban đêm thì gió sẽ thổi từ đất liền ra biển,  tính chất của hai loại gió này vì thế cũng trở nên khác nhau.

• Gió biển: thường sẽ có  độ ẩm cao và tạo cảm giác mát mẻ và dễ chịu
• Gió đất : thường có tính chất khô hanh.

Gió phơn là loại gió bị biến tính khi đi qua các dãy núi hay vùng cao. Loại gió này thường sẽ có độ ẩm cao nhưng khi tới các dãy núi thì bị chặn lại và biến thành khô và nóng.

Tại Việt Nam, gió phơn Tây Nam (hay tên khác là gió Lào, gió Tây) thường hoạt động mạnh mẽ ở vùng đồng bằng ven biển Trung Bộ vào đầu hạ.

Quá trình hình thành của gió phơn

Loại gió này bắt nguồn từ Bắc Ấn Độ Dương, sau khi đi qua dãy Trường Sơn thì tính chất bị biến đổi, thời tiết giữa hai bên dãy núi trở nên khác biệt. Trong đó, sườn Tây (sườn đón gió) có tính chất ẩm, về phía sườn Đông (sườn khuất gió) thì nóng và khô.

Ngoài ra, ở Việt Nam cũng tồn tại hai loại gió là gió mùa Tây Nam và gió mùa Đông Bắc (gió bấc). Đây là loại gió đặc trưng của mùa đông và mùa hè.

Trong đó :

Mùa gió Đông Bắc bắt đầu từ tháng 11 đến tháng 4, hình thành mùa đông lạnh, mưa phùn ở miền Bắc và mùa khô nóng ở miền Nam.

Mùa gió Tây Nam diễn ra từ tháng 5 đến tháng 10, tạo nên mùa hè nóng ẩm cùng với mưa to, giông bão trên cả nước, đặc biệt hơn là dạng thời tiết gió Tây kèm mưa ngâu và bão.

Vai trò và ứng dụng của gió trong thực tế ?

Vai trò :

• Gió đóng vai trò quan trọng trong đời sống con người, góp phần tạo nên bản chất thời tiết của một vùng, khu vực và đất nước.
• Gió là nhân tố tác động trực tiếp đến  hoạt động sản xuất nông – lâm – ngư nghiệp.

Ứng dụng của gió trong thực tế :

• Đối với ngành giao thông vận tải như: thiết kế thuyền buồm, máy bay,…
• Ngoài ra, từ năm 300 TCN gió còn được dùng để tạo ra các nguồn năng lượng cho ngành luyện kim. Gió còn tận dụng tạo thành các cối xay gió ứng dụng trong lĩnh vực sản xuất và đời sống,…Cùng với sự phát triển của khoa học, sự khai thác năng lượng gió để tạo ra các nguồn năng lượng mới an toàn và thân thiện với môi trường. Không chỉ vậy, mà vừa tiết kiệm và hạn chế sử dụng các nguồn năng lượng độc hại khác.
• Đối với các trò thể thao giải trí, gió cũng là nhân tố quan trọng trong một số môn thể thao như: thả diều, lướt ván diều, lướt sóng diều, bay diều tuyết, bay khinh khí cầu, đua thuyền buồm, hang gliding,..
• Trong tự nhiên, gió có những tác động lớn đến các dạng địa hình do bị xóa mòn, di chuyển bụi sa mạc, phong hóa bởi sức gió. Về các loại thực vật động vật, gió còn duy trì, phát triển và phát tán từ khu vực này sang khu vực khác,…

Nguồn năng lượng gió bảo vệ môi trường

Tác hại của gió là gì?

Gió mang lại rất nhiều lợi ích to lớn cho đời sống của con người. .Tuy nhiên, gió cũng tiềm ẩn những nguy cơ khôn lường gây thiệt hại đến vật chất và nguy hiểm cho con người. Sau đây, là một tác hại của gió mà bạn cần nên lưu ý :

Lốc xoáy nguy hiểm được hình thành do tốc độ gió mạnh

Gió từ cấp 7 trở lên sẽ làm cản trở trong di chuyển ở bên ngoài. Còn tình trạng bão tố xuất hiện nếu gió từ cấp 9 trở lên, lốc xoáy làm tốc mái nhà cửa, thậm chí là các công trình xây dựng có thể bị sụp đổ.

Do đó, cần có dự báo thời tiết, đặc biệt là trên biển, để biết được tốc độ và hướng di chuyển của gió. Điều này, để các thuyền đang hoạt động trên biển có thể chú ý và nhanh chóng tìm nơi neo đậu kịp thời. Từ đó, tránh nguy hiểm về giông, lốc và gió giật mạnh.

Lời kết

Qua bài viết trên, website thời tiết đã giúp bạn trả lời cho những câu hỏi Gió là gì ? Nguyên nhân sinh ra hiện tượng gió ?. Gió là một trong những hiện tượng mang lại rất nhiều lợi ích nhưng cũng có những tác hại đối với đời sống con người. Hy vọng rằng đây là những thông tin hữu ích dành cho bạn để biết thêm về hiện tượng thiên nhiên này nhé !